Jesode-Hatora-Beth-Jacob

De religieus-orthodoxe Joodse school Jesode-Hatora werd aan het begin van de 20ste eeuw naar het voorbeeld van de Duitse Joodse dagscholen opgericht door Herschel Krengel, een uitgeweken textielhandelaar uit Polen. Een voltijdse dagschool bestond immers nog niet in Antwerpen, enkel (sinds midden jaren 1880) een aanvullende religieuze lagere school (heder). Jesode-Hatora is sindsdien een voltijdse dagschool, waarin naast Joodse vakken ook het officiële, profane curriculum wordt onderwezen. Ze was eerst gevestigd in de Korte Kievitstraat, daarna (sinds 1907) in de Lange van Ruusbroecstraat en de Steenbokstraat. De school – gesloten tijdens de Eerste Wereldoorlog, wegens de internering van het Duitse personeel – ging in 1919 weer open. Jesode-Hatora werd in 1920 erkend door het Ministerie van Openbaar Onderwijs en in 1921 ‘aangenomen’ door het Antwerpse stadsbestuur. De meisjesafdeling Beth Jacob, opgericht in 1936, werd in 1937 erkend en in 1938 door de stad ‘aangenomen’. De gemengde ‘bewaarschool’ (kleuterschool) dateert van dezelfde periode. Met de komst van de vluchtelingen uit nazi-Duitsland steeg het leerlingenaantal gevoelig. Voor de Tweede Wereldoorlog zou de school ca. 832 leerlingen tellen. Jesode-Hatora-Beth-Jacob (JHBJ) bleef open tot de razzia’s van 1942. Vrezend voor massale arrestaties brachten de leerkrachten onder leiding van directeur Julius Sanctorum (die ervoor erkend werd als Rechtvaardige onder de Volkeren) de leerlingen in veiligheid. De school zelf werd leeggeplunderd en gesloten. De gebouwen werden door de Verwalter aan de verhuisfirma Arthur Pierre verhuurd, die ze gebruikte als opslagplaats voor meubels en huisraad weggehaald uit de huizen van gedeporteerde en gevluchte Joden in het kader van de Möbelaktion. De school ging op 2 mei 1945 weer open en telde 17 leerlingen. De reconstructie van de schoolgebouwen werd gefinancierd door o.a. de Verenigde Israëlitische Gemeenten (en de Hevra Kadisha), Agudath Israel (Londen), het Comité Central Israélite en inzamelacties van rabbijn Nusen Lustig. Na de Tweede Wereldoorlog is JHBJ blijven groeien en uitbreiden. Een (in 1965 erkende) normaalschool voor meisjes ging van start in het schooljaar 1949-1950; de afdelingen middelbaar onderwijs dateren van 1951. De schoolgebouwen werden in de jaren ’50 en ’60, o.a. dankzij fondsen van de Claims Conference, grondig gerenoveerd. Tegen het schooljaar 1964-1965 was het leerlingenaantal weer gestegen tot 1014. Vanaf het schooljaar 1990-1991 werd de school opgesplitst in twee volwaardige basisscholen, voor jongens en voor meisjes. De lagere scholen en athenea hebben eigen directeurs voor zowel de joodse als profane lessen, en worden overkoepeld door een inrichtende macht. Vandaag telt de school ongeveer 800 leerlingen.