Belgische Rode Kruis

Het Rode Kruis werd opgericht op de Eerste Internationale Conferentie van Genève (1863). Al in 1864 ontstond een Belgische afdeling. Het Belgische Rode Kruis (BRK) zou na de Eerste Wereldoorlog een belangrijke rol spelen op het internationale terrein, in de Liga van Rode Kruisverenigingen (opgericht in 1919). Doel van het Rode Kruis was het verzorgen van alle oorlogsslachtoffers, zowel burgers als militairen, ongeacht nationaliteit. Vanaf de jaren ’20 verschoof de focus eerder naar de burgerbevolking: hulp aan vluchtelingen (o.a. de Joodse vluchtelingen uit het Derde Rijk), ondersteuning bij rampen en epidemieën, hygiënische opvoeding, bescherming van de volksgezondheid enz. Het BRK – dat tegen 1940 280 lokale afdelingen telde – was al eind jaren ’30 beginnen ‘mobiliseren’ om zich voor te bereiden op een nieuwe oorlog. Zie o.a. de oprichting van een netwerk van hulphospitalen, bloedtransfusiecentra, eerstehulpposten, een dienst voor krijgsgevangenen, een ‘Motor-Corps’, … In de loop van de jaren ’30 vertrouwde de overheid eveneens een aantal mobilisatietaken aan het Rode Kruis toe, zoals de overname van militaire ziekenhuizen. Het BRK werd tijdens de Tweede Wereldoorlog niet het gewillige instrument dat de bezetter wenste. De lijn van principiële neutraliteit lijkt grotendeels te zijn gehandhaafd. De organisatie zette zich in voor militairen (krijgsgevangenen) en hun families, alsook voor de burgerbevolking. Relevant voor deze gids zijn de acties ter ondersteuning van de Joodse bevolking, uitgevoerd vanaf 1943 (na het begin van de deportaties) door de Service des Prisonniers Politiques. Het ging o.a. om het opsturen van voedselpakketten aan de Joden opgesloten in de Dossinkazerne, waarvoor samengewerkt werd met de Vereniging der Joden in België. Het BRK zou ook samenwerken met het CDJ. Na de bevrijding speelde de organisatie een rol bij o.a. de identificatie en berging van oorlogsslachtoffers, en de repatriëring. De communautarisatie van het BRK werd voltooid in 1972 met de oprichting van een zelfstandige Franstalige en Nederlandstalige vleugel.