Socialistische Arbeiderspartij

De Belgische afdeling van de (trotskistische) IVde Internationale, bekend onder verschillende namen, heeft haar wortels in de in 1928 uitgesloten linkse oppositie binnen de KPB. Deze deelde de kritiek van Trotski op het stalinistische regime in de USSR en binnen de Komintern. Sinds de jaren ’30 bestaan diverse links-oppositionele, ‘trotskistische’ groepen naast elkaar, wegens meningsverschillen over o.a. de noodzaak tot het oprichten van een nieuwe Internationale, theorie, strategie en tactiek (vb. over ‘entrisme’), internationale kwesties, enz. De directe voorloper was de Revolutionair Socialistische Partij - Parti Socialiste Révolutionnaire (gesticht in 1936), de officiële Belgische sectie van de in 1938 opgerichte IVde Internationale. Tijdens de bezetting was de partij (vanaf 1941 Parti Communiste Révolutionnaire geheten) vanaf het eerste uur actief in het verzet. In 1946 vervelde ze tot Parti Communiste Internationaliste. Tussen 1950 en 1964 volgde een tweede periode van ‘entrisme’, waarbij de trotskisten (clandestien) actief werden binnen de Belgische Socialistische Partij; zie o.a. de overname van de leiding van de Jeunes Gardes Socialistes, de werking in het ABVV en het blad La Gauche. In 1971 werd uiteindelijk de Revolutionaire Arbeidersliga - Ligue Révolutionnaire des Travailleurs (RAL-LRT) opgericht (met de Socialistische Jonge Wacht als jongerenorganisatie). De partij kende enig succes binnen universiteitsmilieus, in de vredesbeweging, de culturele sector en de feministische beweging. De RAL werd in 1984 omgevormd tot Socialistische Arbeiderspartij - Parti Ouvrier Socialiste. In Franstalig België koos men in 2006 voor de naam Ligue Communiste Révolutionnaire (LCR), naar analogie met de Franse LCR van Olivier Besancenot. Electoraal scoorde de Belgische afdeling van de IVde Internationale nooit hoog. Sinds de jaren ’90 wordt doorgaans besloten tegen afzonderlijke verkiezingsdeelname, en neemt de partij deel aan linkse eenheidsinitiatieven. Eén van de bekendste leiders van de Belgische partij en de IVde Internationale was de econoom Ernest Mandel (1923-1995), zelf van Joodse origine. De Joodse PCR-leider Abram Wajnsztok (‘Léon’)(1918-1944) schreef met (het postuum gepubliceerde) La conception matérialiste de la question juive (1942) een opmerkelijke marxistische analyse van de ‘Joodse kwestie’.