Rechtbank van koophandel

De rechtbanken van koophandel, al in 1791 ingesteld in de Verenigde Departementen, zijn samengesteld uit in handelszaken ervaren lekenrechters en een beroepsmagistraat als voorzitter. In België zijn er vandaag 27 dergelijke rechtbanken. Rechtbanken van koophandel doen uitspraken over commerciële geschillen tussen handelaars in het kader van het handelsrecht (waarvan het bedrag 1860 euro overschrijdt), evenals over conflicten en allerlei toepassingen van het handels- en vennootschapsrecht (o.a. faillissementen). Ze behandelen eveneens hoger beroep tegen uitspraken van de vrederechter in handelszaken. Vanaf 1927 beheerde de rechtbank van koophandel ook het zgn. handelsregister, waarin alle handelaars en vennootschappen die in België commercieel actief waren zich moesten inschrijven. Sinds 2003 is het handelsregister in de Kruispuntbank van Ondernemingen opgenomen. Omwille van al deze taken en bevoegdheden zijn de (nog steeds onderbenutte) archieven van de rechtbanken van koophandel van primordiaal belang voor de studie van de economische geschiedenis van ons land – zie in het bijzonder de falingsdossiers en de vonnissen in handelszaken. Ook voor prosopografisch onderzoek zijn ze van groot belang. Ten slotte vermelden we nog de reeksen documenten voortvloeiend uit de ‘buitengerechtelijke’ functie van deze rechtbanken. Het gaat daarbij om het handelsregister maar ook allerlei neergelegde stukken (vb. deskundigenverslagen, processen-verbaal van openbare verkopen, volmachten, contracten, …).