Het Israëlietisch Weeshuis ‘Hulp Voor Weezen’ (Ezer Jatom) te ’s Gravenhage

Het Israëlietisch Weeshuis ‘Hulp Voor Weezen’ (Ezer Jatom) te ’s Gravenhage werd in 1849 opgericht, toen zeer vele kinderen ten gevolge van de cholera wees waren geworden. Joodse wezen konden met het oog op het kasjroet (rituele geschiktheid van het voedsel) niet worden ondergebracht in een van de niet-joodse weeshuizen in de stad. De zorg voor joodse wezen werd dan ook in eerste instantie overgelaten aan familieleden. Het weeshuis werd gevestigd aan de Stille Veerkade, verhuisde in 1880 naar de Raamstraat en in 1932 naar de Pletterijstraat. In 1933 ontving het bestuur het verzoek van het Comité voor Joodse vluchtelingen en vanuit Duitsland van het weeshuis in Frankfurt am Main of er behalve wezen ook vluchtelingenkinderen in het Haagse weeshuis konden worden opgenomen. Op dit verzoek werd positief gereageerd en reeds in datzelfde jaar arriveerden de eerste uit Duitsland gevluchte joodse kinderen. Sedert 1933 werden er veelvuldig Duitse vluchtelingenkinderen in het joodse weeshuis opgenomen. Sommige wezen vertrokken vóór de oorlog naar Palestina. Om de vele Duitse kinderen te kunnen opvangen werden bedden bijgekocht en werd de zolder van het weeshuisgebouw aan de Pletterijstraat bewoonbaar gemaakt. Een groot deel van deze kinderen werd ook bij particulieren ondergebracht. Na het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog werden de Duitse vluchtelingenkinderen die ouder waren dan 15 jaar gedwongen het weeshuis te verlaten. Zij mochten van de Duitse bezetter niet in het kustgebied wonen. De kinderen werden onder meer ondergebracht in het Centraal Israëlitisch Weeshuis in Utrecht. Aan de Pletterijstraat 66 stond tot 6 maart 1943 het joodse weeshuis. Op last van de Duitse bezetter werden op die dag alle bewoners, de directeur, de directrice, het personeel en de aanwezige kinderen weggevoerd. Niemand keerde terug, alle weggevoerde personen zijn vermoord. Het archief bevat met betrekking tot de oorlogsjaren o.a. notulen, financiële stukken, lijsten met gegevens verstrekt aan de Joodse Raad en de Duitse bezetter, correspondentie. De stukken zijn zowel in het Nederlands als in het Duits gesteld.