Dien-Hendrix, E. van en D. van Dien

Identifier
MF3804711
Language of Description
Dutch
Alt. Identifiers
  • 915
Dates
1 Jan 1923 - 31 Dec 1997
Level of Description
Fonds
Source
EHRI Partner

Extent and Medium

1,0 meter (86 inventarisnummers)

Biographical History

Elsa van Dien-Hendrix (1911-1995) was de jongste dochter van Lion Hendrix (1865-1936) en Judith Cohen (1879-1945). Uit dit huwelijk zijn nog twee andere dochters geboren namelijk Ina (1905-1943) en Greta (1908-1985). Ina trouwde op 18 juni 1931 met Nout van Dam (1903-1943) waaruit drie kinderen werden geboren Hans (1933-1944), Eric (1935-1944) en Anneke (1938). Greta trouwde in 1932 met Sacha Horowitz waaruit drie kinderen werden geboren Leo (1937), Maja (1938-2016) en Stella (1940). Els, zoals ze zichzelf noemde, vond in 1935 werk bij de kinderleeszaal van de Maatschappij tot Nut van het Algemeen. Bij de kinderleeszaal werkten ook Annie M.G. Schmidt, Margreet Taselaar en Annie Moerkercken van der Meulen met wie ze bevriend raakte. Els leerde in augustus 1935 Dick van Dien (1913-2001) kennen op een zeiltocht met een gezamenlijke vriend waarna ze op 13 juni 1940 in het huwelijk traden. Dick was de zoon van Gerrit van Dien en Rebecca da Silva. Hij werd geboren in Paramaribo. Vanwege de opleiding van Dick en zijn jongere zusje Elsa (1914-2007) verhuisde het gezin in 1923 naar Amsterdam. Dick volgde na de middelbare school een opleiding accountancy en ging werken op het kantoor van zijn vader Van Dien, Van Uden & Co. Na vijf jaar kreeg hij ontslag vanwege een familiekwestie. Na diverse werkgevers te hebben gehad trad hij in 1939 in dienst bij de overheid. Hij ging werken als assistent-accountant in Veendam en later in Den Haag bij de Nederlandsche Aardappelmeelcentrale, die ressorteerde onder het ministerie van Economische Zaken. In november 1940 werd hij, zoals alle Joden in overheidsdienst, ontslagen. Dick vond een nieuwe baan bij een accountantskantoor in Amsterdam. Eind 1941 werd Els ontslagen bij de leeszaal vanwege haar Joodse afkomst. De directrice vond het niet langer verantwoord Els in dienst te houden.

Els en Dick begonnen te zoeken naar manieren om Nederland te ontvluchten. Dirk ging naar Urk om te kijken of daar mogelijkheden waren. Dit liep helaas op niets uit. Annie Moerkerkchen van der Meulen bracht hen in contact met iemand die een route naar Zwitserland wist. Dit was haar broer Frits wat Els en Dick toen nog niet wisten. Op 15 november 1941 begonnen ze aan hun vlucht. Via België en Frankrijk kwamen ze in Zwitserland. Via Barcelona kwamen ze op 5 juli 1942 aan in Glasgow. Dick ging in militaire dienst en kwam terecht bij de Prinses Irene Brigade in Wolverhampton. Els vond in augustus 1942 werk in Londen bij de Regeringsvoorlichtingsdienst op de afdeling Documentatie en Bibliotheek. Na daar een tijd gewerkt te hebben vond ze een nieuwe baan bij de documentatieafdeling van het ministerie van Handel, Industrie en Landbouw. Hier werkte ze van 1 juni 1943 tot 10 september 1944. Els begon in die tijd ook met een opleiding om hulpverleningswerk te gaan doen in Nederland zodra het kon. Na de vooropleiding volgden er trainingen in Wolverhampton. De vrouwen werden militair geschoold. In juli 1944 mocht het Vrijwillig Vrouwen Hulpkorps zich officieel onderdeel van de Koninklijke Landmacht noemen. Els werd aangesteld als ‘assistente van de Unitcommandante’. Ze kreeg de rang van tweede luitenant en zou in november 1944 het Kanaal oversteken naar de Belgische havenstad Oostende. Dick mocht per ministeriële beschikking toetreden tot de Royal Airforce Volunteer Reserve om daar een opleiding te volgen tot piloot. Hij begon half november 1942 met zijn basisopleiding voor vlieger in Cambridge. Dick haalde zijn vliegbrevet. In de lente van 1944 kwam hij bij de Advanced Flying Unit. Helaas werd hij niet in staat bevonden om zelfstandig een toestel te vliegen met zware bommenwerpers. Hij werd van de RAF overgeplaatst naar de Marine Luchtvaart Dienst.

De ouders van Dick (Gerrit van Dien en Rebecca van Dien-da Silva) waren op diverse plekken ondergedoken en overleefden de oorlog. Ook zijn zusje Elsa overleefde de oorlog. Zus Greta met haar echtgenoot Sacha en hun kinderen overleefden de oorlog eveneens. Judith Hendrix is overleden tijdens haar onderduik in 1945. Zus Ina en haar man Nout zijn verraden en werden vermoord in Sobibor in 1943. Hun zoons Hans en Eric zijn ook tijdens hun onderduik bij Jan en Stine van Veenendaal verraden en werden vermoord in Auschwitz in 1944. Hun dochter Anneke is in onderduik geweest in Slangenburg bij Marinus en Johanna Woolschot en hun drie kinderen Mineke, Herman en Wim. Zij heeft de oorlog overleefd. Els vond haar nichtje Anneke terug in de zomer van 1945. Er barstte een voogdijstrijd los om Anneke. Uiteindelijk besliste de rechter dat de voogdij naar Els en Dick ging. Anneke bleef tot 1951 bij de familie Woolschot wonen en onderhield daarna ook nog een innige band met de familie Woolschot. Op 15 december 1961 trouwde Anneke met Tjeerd van Albada. Dick probeerde rond april 1946 uit militaire dienst te gaan. Uiteindelijk is dit begin 1947 gelukt. Els had een parttimebaan gevonden bij de documentatieafdeling van het dagblad Het Parool. Voor haar werk is Els nog naar Suriname en Curaçao gegaan. Els is in 1995 overleden en Dick in 2001.

Archival History

Het merendeel van het archief is gevormd van 1936-1950. Als uitvloeisel van persoonsgebonden activiteiten zijn er enige documenten van voor 1936 en na 1950 aanwezig.

Het archief is in 2019 geschonken door de familie aan het NIOD.

Acquisition

Het archief is eigendom van het NIOD.

Scope and Content

Het archief bestaat voornamelijk uit correspondentie van voor, tijdens en na de oorlog, legitimatiebewijzen, stukken betreffende de vlucht naar Zwitserland en de doorreis naar Engeland en stukken uit hoofde van het werk dat is uitgevoerd door beiden na aankomst in Engeland.

Appraisal

Bij de bewerking zijn metalen bestanddelen als nietjes en paperclips verwijderd. Publicaties zijn overgebracht naar de bibliotheekcollectie.

Accruals

Aanvullingen worden niet verwacht.

System of Arrangement

Bij het onderbrengen in rubrieken is van het onderwerp van de archiefbestanddelen en de persoon die het heeft gevormd uitgegaan. Binnen deze rubrieken is een chronologische volgorde aangehouden. Binnen de rubriek correspondentie zijn de afzonderlijke archiefbestanddelen zoveel mogelijk naar persoon gegroepeerd, waarbinnen vervolgens een chronologische volgorde is aangehouden.

Conditions Governing Access

Volledig openbaar

Openbaarheid

Het archief is volledig openbaar.

aanvraaginstructie

Archiefstukken uit dit archief kunnen in de studiezaal van het NIOD worden aangevraagd
onder vermelding van: archief 915, inv.no. ...
Het inventarisnummer is vermeld in numeriek oplopende volgorde,
links naast de beschrijving van de stukken

Conditions Governing Reproduction

Behoudens de algemene regels die gelden voor het vermenigvuldigen van stukken gelden geen beperkingen voor de reproductie.

Physical Characteristics and Technical Requirements

De materiële toestand van de archiefstukken verzet zich niet tegen gebruikelijke raadpleging van de originelen in de studiezaal van het NIOD.

Note(s)

  • Het joodse echtpaar Dick van Dien en Els van Dien-Hendrix vluchtte in november 1941 naar Zwitserland. In juli 1942 bereikten ze Engeland. Dick trad in militaire dienst en na enkele bureaubaantjes sloot Els zich aan bij het Vrijwillig Vrouwen Hulpkorps.

  • NIOD-KNAW collectie - private schenking

  • Archief van E. van Dien-Hendrix en D. van Dien

  • Het archief is gevormd door het echtpaar E. van Dien-Hendrix en D. van Dien.

  • 1,0 meter (86 inventarisnummers)

  • Het merendeel van de archiefstukken is Nederlandstalig. Het archief bevat ook stukken die in de Franse en Engelse taal zijn gesteld.

Sources

  • citeer- en aanvraaginstructie

  • Archiefstukken uit dit archief kunnen in de studiezaal van het NIOD worden aangevraagd onder vermelding van: archief 915, inv.no. ...

  • Bij het citeren in annotatie en verantwoording dient het archief tenminste eenmaal volledig en zonder afkortingen te worden vermeld. Daarna volstaat een verkorte aanhaling: NIOD Instituut voor Oorlogs-, Holocaust- en Genocidestudies, Amsterdam, archief 915 E. van Dien-Hendrix en D. van Dien, inv.no. ... NIOD, archief 915 van Dien-Hendrix, inv.no. ...

Process Info

  • De inventaris is in juni 2021 vervaardigd door A.E.M. van den Berg.

Subjects

This description is derived directly from structured data provided to EHRI by a partner institution. This collection holding institution considers this description as an accurate reflection of the archival holdings to which it refers at the moment of data transfer.