Miasto Kraśnik

Ustrój gminy miejskiej Kraśnik do roku 1919 kształtowały przepisy dla zaboru rosyjskiego tzn. ukaz z dnia 2 marca 1864 r. (Dz. Praw, t. 62, s. 37), zaś od roku 1919 dekret o samorządzie miejskim Naczelnika Państwa z dnia 4 lutego 1919 r. (Dz. U. Nr 13 poz. 140) W dniu 23 marca 1933 roku weszła w życie jednolita ustawa kształtująca ustrój gmin na wszystkich terenach byłych zaborów z wyjątkiem Śląska "O częściowej zmianie ustroju samorządu terytorialnego" (Dz. U. Nr 35 poz. 294 (1933)). W okresie okupacji na mocy rozporządzenia Generalnego Gubernatora z dnia 28 listopada 1939 roku "O zarządzie gmin polskich" zostają one podporządkowane władzom okupacyjnym i stają się faktycznie ich narzędziem wykonawczym. Na terenach wyzwolonych spod okupacji niemieckiej powoływano na obszarach miast rady narodowe. Początkowo powstawały one na mocy Statutu Tymczasowego Rad Narodowych z dnia 1 stycznia 1944 r. ("Rada Narodowa" 1944, Nr 2), a następnie w oparciu o ustawę z dnia 11 września 1944 r. o organizacji i zakresie działania rad narodowych (Dz. U. Nr 5 poz. 22) i dekretu z dnia 23 listopada 1944 r. o organizacji i zakresie działania samorządu terytorialnego (Dz. Nr 14 poz. 74 ). Miejskie rady narodowe i zarządy zostały zniesione na mocy ustawy z dnia 20 marca 1950 r. o terenowych organach jednolitej władzy państwowej (Dz. U.R.P. Nr 14 poz. 130). Siedziba mieściła się w Kraśniku. Gmina miejska była jednostką samorządową, której zakres działania miał dwa kierunki - własny i poruczony (Dekret z dn. 4 lutego 1919 r. o organizacji samorządu miejskiego dla ziem byłego zaboru rosyjskiego, ustawa z dn. 23 marca 1933r.) Do zadań własnych gminy miejskiej należały sprawy bytu materialnego (zarząd majątkiem gminy, zakładanie przedsiębiorstw, utrzymywanie dróg i środków komunikacji) , kulturalne (piecza nad oświatą i instytucjami kulturalno- oświatowymi, obyczajowością publiczną), opieki zdrowotnej. Do wykonywania zadań gmina miała dwa organy ustrojowe: Radę Miejską i Magistrat (w późniejszych latach Zarząd Miejski). Rada była wybierana na okres 3 lat, decyzje podejmowała na jawnych posiedzeniach. Do jej zadań należało: powoływanie i kontrola Magistratu, wybór Komisji usprawniających działanie Magistratu, ustalanie przepisów miejskich, ustalanie zasad zarządzania i użytkowania majątku miejskiego i dochodów gminy. Wybierany przez Radę Zarząd Miejski był organem wykonawczym i zarządzającym gminy. Biuro Zarządu dzieliło się na kancelarię i referaty. Zarząd Miejski wykonywał uchwały Rady, zarządzał majątkiem gminy. Zarząd wykonywał czynności poruczone przez władze państwowe. Burmistrz działał jednoosobowo jako organ wykonawczy władz administracyjnych państwa w ramach poruczonego zakresu działalności.