Zbiór materiałów do dziejów ludności żydowskiej w Łodzi. 1939-1944

  • Collection of materials on the history of the Jewish population of Łódź
Identifier
205
Language of Description
Polish
Dates
1939 - 1944
Level of Description
Collection
Languages
  • Yiddish
  • German
  • Polish
Scripts
  • Latin
Source
EHRI

Extent and Medium

610 files

Biographical History

Getto w Łodzi utworzono 8.02.1940 a ostatecznie zlikwidowano między 2 a 30.08.1944 r., wywożąc pozostałych Żydów do Auschwitz- Birkenau i Stutthofu (we wcześniejszych akcjach do ośrodka zagłady w Chełmnie nad Nerem). Przed wojną mieszkało w mieście 223 tys. Żydów. W getcie znalazło się 160 tys. mieszkańców Łodzi, a wraz z przesiedlonymi z Austrii, Czech, Luksemburga, Niemiec i miasteczek Kraju Warty oraz Cyganami stłoczono tu do 200 tys. osób. Archiwum Przełożonego Starszeństwa Żydów Mordechaja Chaima Rumkowskiego i poszczególnych resortów branżowych getta, a także archiwum niemieckiego Zarządu Getta (Ghettoverwaltung Litzmannstadt), którego kierownikiem był Hans Biebow, w dużej części udało się po wojnie odnaleźć, scalić i zabezpieczyć dzięki wysiłkom Centralnej Żydowskiej Komisji Historycznej. Obecnie dokumenty te znajdują się w Archiwum Państwowym m. Łodzi. Zbiór luźnych materiałów gettowych, głównie z niemieckiego Zarządu Getta, zgromadzony w Centralnej Żydowskiej Komisji Historycznej przejęty przez ŻIH w 1947 r.

Scope and Content

Na zbiór dokumentów administracji getta łódzkiego składają się m.in.:

  • materiały ogólne urzędu: obwieszczenia i zarządzenia Przedstawiciela III Rzeszy w Kraju Warty, biuletyny niemieckiej administracji miasta Łodzi 1940-1944;
  • sprawozdania, raporty miesięczne 1942;
  • spisy zatrudnionych w administracji z 1941-1942 r., przydziały dla Sonderkommando SS w Chełmnie nad Nerem oraz dla uczestniczących w akcjach specjalnych 1942-1943;
  • sprawozdania finansowe administracji getta 1941-1944;
  • korespondencja ogólna z urzędami niemieckimi i z kancelarią Rumkowskiego 1940-1941;
  • meldunki gestapo o sytuacji w getcie 1942;
  • meldunki dotyczące konfiskaty mienia żydowskiego i jego sprzedaży 1940-1943;
  • meldunki dotyczące własności mieszkań;
  • korespondencja w sprawach nieruchomości i zarządzania nimi;
  • dokumenty dotyczące przesiedleń do Łodzi z innych miejscowości (Pabianice 1942, Włocławek 1941),
  • korespondencja dotycząca likwidacji getta w miejscowości Piontek i skupisk żydowskich w okręgu Sanniki 1942;
  • lista zgonu Żydów luksemburskich w gettcie łódzkim 1941-1942;
  • dokumenty dotyczące wysiedleń z getta w Łodzi 1942. Sprawy dotyczące produkcji w getcie:
  • wykazy zakładów wytwórczych i urządzeń fabrycznych 1939-1944;
  • zamówienia surowców i artykułów oraz sprawozdania dotyczące wytworzonych produktów 1941-1943; Wydział Transportowy (Transportabteilung Gettoverwaltung), dokumenty wywozowe wyprodukowanych towarów 1940-1943; Kancelaria Rumkowskiego (Kanzlei Rumkowski):
  • bilans Gminy Wyznaniowej Żydowskiej w Łodzi 1939;
  • statystyka ludności getta 1941-1944, lista mieszkańców 1941;
  • kartoteka uczniów w getcie 1940-1941;
  • lista 2.499 osób zwolnionych z wysiedlenia 1942;
  • lista żydowskich artystów w getcie 1942-1944;
  • wykazy uprawnionych do otrzymania dodatku żywnościowego 1944;
  • okólniki Przełożonego Starszeństwa Żydów w sprawie przydziałów artykułów spożywczych 1941-1944;
  • raporty dotyczące chorób zakaźnych w getcie 1940, 1942-1944;
  • korespondencja z władzami niemieckimi 1939-1941,
  • sprawozdania dla władz niemieckich 1939-1941,
  • korespondencja w urzędami miast mających kontakty gospodarcze z gettem 1940-1943. Żydowska Służba Porządkowa (Jüdischen Ordnungsdienst), rozkazy i raporty dzienne 1940-1944. Towarzystwo Rewizji i Powiernictwa Wschód, Łódź (Revisions und Treuhandgeselschaft Ost, Litzmannstadt):
  • dyrektywy, sprawozdania, ogólniki 1941-1942 , zasady postępowania podczas konfiskaty;
  • meldunki dotyczące konfiskaty mienia żydowskiego 1941-1943;
  • sprawozdania z kontroli firm, umowy dzierżawy. Policja Kryminalna w Łodzi (Staatliche Kriminalpolizei, Litzmannstadt), lista pracowników 1941-1942; Landgericht Litzmannstadt (Sąd Okręgowy), akta sądowe kilku spraw o zniesławienie Niemców i unieważnienie mieszanego małżeństwa z pozwu "aryjczyka" 1940-1944.

Archivist Note

Selected by Michał Czajka from the online inventory of ŻIH collections (http://www.jhi.pl/inwentarze#64)

Rules and Conventions

EHRI Guidelines for Description v.1.0