Akta gminy Aleksandrów

Na terenach wyzwolonych spod okupacji niemieckiej powoływano na obszarach gmin rady narodowe. Początkowo powstawały one na mocy Statutu Tymczasowego Rad Narodowych z dnia 1 stycznia 1944 r. ("Rada Narodowa" 1944, Nr 2), a następnie w oparciu o ustawę z dnia 11 września 1944 r. o organizacji i zakresie działania rad narodowych (Dz. U. Nr 5 poz. 22) i dekretu z dnia 23 listopada 1944 r. o organizacji i zakresie działania samorządu terytorialnego (Dz.U. Nr 14 poz. 74 ). Istniały rady narodowe wojewódzkie, miejskie i gminne z Krajową Radą Narodową na czele. Obszar gminy Aleksandrów obejmował w 1952 r. gromady: Aleksandrów cz. I, II i III, Brzeziny, Długi Kąt, Górecko Stare, Hamernia, Józefów, Majdan Kasztelański, Stanisławów, Tarnowola (Dz. Urz. WRN w Lublinie, Nr 3, poz. 7, 1953)). W skład rady wchodzili: członkowie rady gminnej powołani przed uchwaleniem ustaw, przedstawiciele organizacji politycznych, zrzeszeń społecznych, gospodarczych, związków zawodowych, instytucji oświatowych, organizacji młodzieżowych, przedstawiciele wojskowości, nauki , pracy społecznej, przedstawiciele gromad. W okresie 1944-1950 istniały dwa organy wybierane przez Radę Gminną: Zarząd Gminny i Prezydium Gminnej Rady Narodowej. Prezydium było organem reprezentującym gminę oraz kontrolnym nad działalnością organów podległych gminie, zaś Zarząd Gminy był organem wykonawczym Rady pod kierownictwem Wójta, jako przełożonego gminy i kierownika Urzędu. Zadania Rady Narodowej to planowanie działalności publicznej, ustalanie budżetu i świadczeń w naturze, kontrola i powoływanie organów wykonawczych, zawierania umów w sprawie obciążania majątku nieruchomego gminy. Początkowo biura Zarządy Gminy dzieliły się na 4 referaty. Uchwałą z dnia 13 kwietnia 1948 r. Lubelski Wydział Wojewódzki wydał instrukcję organizacyjną dla biur Zarządów Gminnych, w której wprowadził podział na sześć referatów: ogólnoorganizacyjny, finansowo-budżetowy, gospodarki gminnej, administracyjny, ewidencji i ruchu ludności, urzędu stanu cywilnego. W dn. 20 marca wszedł a w życie ustawa "O terenowych organach jednolitej władzy państwowej" (Dz. U. Nr 14 poz. 130). Rady narodowe stały się terenowymi organami władzy państwowej w gminach. Jako takie kierowały działalnością gospodarczą, społeczną, kulturalną, miały zapewniać porządek i bezpieczeństwo, wydawać przepisy prawne, stanowić o terenowych podatkach, wykonywać kontrolę działalności urzędów, przedsiębiorstw i instytucji na podległym terenie. Organem wykonawczym i zarządzającym Rady było Prezydium. Prezydium miało sprawować wszystkie funkcje wykonawcze władzy państwowej na odległym terenie oraz wykonywać uchwały Rady. Zwierzchni nadzór nad Gminną Radą Narodową sprawowała Rada Powiatowa. Gminne rady narodowe zostały zniesione na mocy ustawy z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych (Dz. U. Nr 43, poz. 191).