Wydawnictwo Prasowe Kraków-Warszawa

  • Zeitungs-Verlag Krakau-Warschau
Identifier
2
Language of Description
Polish
Dates
1939 - 1945
Level of Description
Collection
Source
EHRI

Biographical History

Po klęsce wrześniowej dekretem Hitlera z dniem 26 X 1939r. Z części ziem polskich nie wcielonych do Trzeciej Rzeszy utworzono Generalne Gubernatorstwo. Polska administracja została zniesiona. Dotyczyło to również polskiego radia i prasy. Minister propagandy Rzeszy Frank Goebbels dążył do całkowitej likwidacji polskiego systemu informacji. Radio zastąpiono głośnikami do odbioru zbiorowego, a łączny nakład gazet ograniczono do 100 tys. egzemplarzy. Z czasem nakład zwiększono do 270 tys. dla dzienników i 340 tys. dla periodyków. Istniała cenzura. Gazety mogły podawać tylko suche informacje bez komentarzy. W październiku 1939 r. utworzono niemieckie Wydawnictwo Prasowe Kraków-Warszawa, które zastąpiło polskie gazety i periodyki. Powstało ono na bazie skonfiskowanych majątków "Ilustrowanego Kuriera Codziennego" w Krakowie, Domu Prasy w Warszawie, "Kuriera Warszawskiego", Zakładów Graficznych "Gońca Częstochowskiego" oraz wielu innych. Wydawnictwo Prasowe Kraków-Warszawa było wydawcą wszystkich legalnych czasopism ukazujacych się na terenie Generalnego Gubernatorstwa. Centrala wydawnictwa mieściła się w Krakowie w Pałacu Prasy, filie zaś w Warszawie, Radomiu, Lublinie, Częstochowie, później także we Lwowie. Na czele wydawnictwa stał Hans Strozyk. Było to przedsiębiorstwo całkowicie służące potrzebom propagandy hitlerowskiej. Fotografie do gazet wykonywali fotoreporterzy zatrudnieni w Wydawnictwie, agencje prasowe, prywatne zakłady fotograficzne oraz korespondenci wojenni. Poszczególne redakcje czasopism prowadziły również wymianę serwisową między sobą. Na łamach Wydawnictwa Prasowego ukazywały się takie dzienniki w języku polskim jak: "Dziennik Radomski", "Gazeta Lwowska", "Goniec Krakowski", "Kurier Częstochowski", "Kurier Kielecki", "Nowy Czas", "Nowy Głos Lubelski" oraz tygodniki: "Fala", "Ilustrowany Kurier Polski", "Siew". Spośród pism w języku niemieckim były dzienniki: "Krakauer Zeitung", "Warschauer Zeitung", tygodniki: "Wacht im Osten", "Weichsel Ilustrierte". Wydawnictwo dzieliło się na działy i redakcje. Chociaż istniała pełna odrębność osobowo-prawna między redakcjami, samodzielność merytoryczna i personalna, to jednak wspólne były administracja i kolportaż. Fotografów, zakładów fotograficznych, redakcji czasopism z własnymi serwisami, a także korespondentów wojennych pracujących dla Wydawnictwa Prasowego Kraków-Warszawa było bardzo dużo. Można je podzielić na:

  1. Niemieckie agencje prasowe i fotograficzne:
  • Presse Bild-Zentrale Berlin - była to agencja, której fotoreporterzy znajdowali się na pierwszej linii frontu wschodniego, południowego i północnoafrykańskiego, a także pracowali na terenie Generalnego Gubernatorstwa.
  • Transocean-Europapresse Berlin - fotografowała rodzaje wojsk i służb podczas walk w basenie Morza Śródziemnego i Afryce Północnej.
  • Presse-Hoffmann- Agencja Berlin - posiadała kontakty z najważniejszymi dostojnikami III Rzeszy, miała swych korespondentów prawie na wszystkich odcinkach frontu II wojny światowej.
  • Boesig-Atlantic Pressebilderdienst Berlin - czołowa agencja niemiecka, podporządkowana rządowi III Rzeszy, działała na użytek propagandy hitlerowskiej. Obsługiwała wszelkie wydarzenia rządowe i państwowe oraz dokumentowała działania niemieckie na frontach Europy i Afryki.
  • Weltbild Berlin- mniejsza agencja z niewielkim dorobkiem fotograficznym.
  • Scherl Bilderdienst Berlin.
  1. Niemieckie zakłady fotograficzne: Pracownia Otto Rosnera w Krakowie, Pracownia Paula Brandnera w Krakowie, Pracownia Gerharda Lehmana w Krakowie, Pracownia Maxa Lohricha w Dreźnie, Pracownia Ottona Pfeila w Radomiu, Pracownia Hansa Apfela w Berlinie, Pracownia Karla Schultza w Berlinie, Pracownia Gustawa Andraschko, Pracownia Friedricha Franza Bauera w Berlinie.
  2. Polskie pracownie i zakłady fotograficzne: Pracownia M. Bila (Bilażewskiego) w Warszawie, Pracownia Jerzego Łuczyńskiego w Warszawie, Studio Fotografii, Grafiki i Dekoracji Szwedo-Strychalski w Krakowie, Pracownia fotograficzna Juliana Łukaczyńskiego w Jaśle, Pracownia fotograficzna Kazimierza Konarzewskiego w Zakopanem, Pracownia fotografii filmowej Leonarda Zajączkowskiego w Warszawie.

Scope and Content

Sygn. 1-2677 - Teatr działań wojennych:

  1. Kampania wrześniowa, 1939 r. - sygn. 1-267
  2. Działania wojenne w zachodniej Europie - sygn. 268-434
  3. Działania wojenne w północnej Europie - sygn. 435-482
  4. Działania wojenne na Bałkanach i wyspach Morza Śródziemnego - sygn. 483-645
  5. Front Wschodni - sygn. 646-2003
  6. Kampania wojenna w Afryce Północnej - sygn. 2004-2071
  7. Kampania wojenna we Włoszech - sygn. 2072-2513
  8. Działania bojowe na morzach i oceanach - sygn. 2514-2625
  9. Działania lotnictwa strategicznego - sygn. 2626-2677

Sygn. 2678-12130 - Ziemie polskie pod okupacją niemiecką:

  1. Administarcja cywilna:
  • Generalne Gubernatorstwo (władze centralne i terenowe) - sygn. 2678-3797
  • Ziemie wcielone do Rzeszy - sygn. 3798-3904
  1. Okupacyjne siły Wehrmachtu - sygn. 3905-4459
  2. SS i policja - sygn. 4460-4780
  3. Hitlerowskie organizacje polityczne i paramilitarne - sygn. 4781-5583
  4. Polityka narodowościowa i sceny z życia poszczególnych grup ludności - sygn. 5584-6348
  5. Gospodarka:
  • Przemysł - sygn. 6349-6680
  • Rzemiosło - sygn. 6681-6733
  • Leśnictwo, przemysł drzewny i papierniczy - sygn. 6734-6772
  • Rolnictwo - sygn. 6773-7102
  • Handel i gastronomia - sygn. 7103-7339
  • Wystawy przemysłowe, rolnicze, rzemieślnicze i handlowe - sygn. 7340-7481
  1. Krajobraz, urbanistyka, budownictwo i architektura - sygn. 8078-9122
  2. Lecznictwo i opieka społeczna - sygn. 9123-9484
  3. Nauka i oświata - sygn. 9485-9917
  4. Kultura i sztuka:
  • Teatr - sygn. 9918-10734
  • Plastyka - sygn. 10735-11024
  • Muzyka - sygn. 11025-11211
  • Film - sygn. 11212-11277
  • Niemieckie przedsięwzięcia kulturalne w GG - sygn. 11278-11335
  • Religia - sygn. 11336-11364
  1. Prasa i propaganda - sygn. 11365-11642
  2. Sport niemiecki i turystyka - sygn. 11643-12130

Sygn. 12131-15373 - Trzecia Rzesza

  1. Przywódcy Trzeciej Rzeszy - sygn. 12131-12237
  2. Stosunki polityczne, gospodarcze i kulturalne Trzeciej Rzeszy z państwami neutralnymi, satelickimi i marionetkowymi - sygn. 12238-12640
  3. Wehrmacht - sygn. 12641-13171
  4. NSDAP, SS i policja oraz organizacje paramilitarne - sygn. 13172-13349
  5. Młodzież i dzieci - sygn. 13350-13568
  6. Niektóre problemy sytuacji wewnętrznej Trzeciej Rzeszy - sygn. 13569-13620
  7. Prasa i propagadna - sygn. 13621-13815
  8. Gospodarka Trzeciej Rzeszy - sygn. 13816-13959
  9. Nauka i technika - sygn. 13960-14137
  10. Kultura i sztuka - sygn. 14138-14715
  11. Krajobraz Niemiec, budownictwo, urbanistyka i architektura - sygn. 14716-14826
  12. Fotografie historyczne, sylwetki polityków i wojskowych sprzed 1939 r. - sygn. 14827-14894
  13. Sport - sygn. 14895-15373

Sygn. 15374-17182 - Inne państwa, obszary kolonialne i okupowane w czasie II wojny światowej (wg. alfabetu)

Archivist Note

Selected by Krzysztof Tyszka from the database szukajwarchiwach.pl

Rules and Conventions

EHRI Guidelines for Description v.1.0