Prezydium Policji w Szczecinie

Współczesne pojęcie policji pojawia się w Prusach pod koniec XVIII w. w wydanym przez króla Fryderyka Wilhelma II w 1794 r. Pruskim Powszechnym Prawie Krajowym (Das Allgemeine Landgericht). Została wówczas precyzyjnie określona rola policji w państwie. W myśl tegoż prawa policja miała być instytucją niezbędną do utrzymania spokoju, porządku publicznego i bezpieczeństwa obywateli. Podlegała ona władzom administracyjnym i była ich organem wykonawczym. Taki stan prawny policji przetrwał do czasu reform administracyjnych Steina i Hardenberga. Postanowienia reformy podporządkowywały policję odrębnym organom władzy państwowej. Założono wówczas, że policja jest wyłączną domeną państwa, a nadzór nad nią sprawują odrębne, specjalnie powołane do tego celu organy administracji państwowej. W niektórych przypadkach nadzór ten był zlecany władzom miejscowym, które wykonywały go w imieniu państwa. Dotyczyło to głównie miejscowości małych do 10 tys. mieszkańców. W dużych miastach, będących siedzibami rejencji lub centrami okręgów przemysłowych tworzono prezydia policji. Po 1850 r. wprowadzono bardzo istotne zmiany w zakresie kompetencji policji oraz budowy jej wewnętrznej struktury. Wyodrębniono wówczas policję kryminalną, porządkową i administracyjną. Taki układ strukturalny i kompetencyjny ze zmianami w znowelizowanej ustawie z 1 VI 1931 r. zachowała policja do roku 1933 (dojście Hitlera do władzy). Na mocy ustawy z 26 IV 1933 r. utworzono w Prusach Urząd Tajnej Policji Państwowej (Geheimes Staatspolizeiamt). Po objęciu kierownictwa tego urzędu przez premiera Hermana Göringa nastąpiło przekształcenie wspomnianej instytucji w samodzielny ośrodek administracji policyjnej, niezależny od MSW Prus. Na podstawie rozporządzenia Göringa z 14 III 1934 r. utworzono terenowe placówki policji (Staatspolizeistellen), podległe pruskiej centrali Gestapo, niezależne od władz poszczególnych rejencji i związanych z nimi państwowych urzędów policyjnych. Dekret Adolfa Hitlera z 17 III 1936 r. oddawał władzę nad całą policją w ręce Heinricha Himmlera, który od 28 VIII 1936 r. wprowadził we wszystkich krajach Rzeszy formy organizacyjne pruskiego Gestapo (urzędy Staatspolizeileitstellen i Staatspolizeistellen). Szefowie urzędów Gestapo w krajach związkowych (Staatspolizeileitstellen) mieli pełnię władzy politycznej. Władzą centralną Gestapo był berliński Geheimes Staatspolizeiamt. 16 VI 1936 r. został on połączony z Głównym Urzędem Policji Kryminalnej w jeden ośrodek pod nazwą Główny Urząd Bezpieczeństwa (Hauptamt Sicherheitspolizei), następnie w wyniku jego fuzji z Głównym Urzędem Bezpieczeństwa SS w 27 IX 1939 r. powstał Główny Urząd Bezpieczeństwa Rzeszy (Reichssicherheitshauptamt - RSHA). Prezydium Policji w Szczecinie działało w latach 1809-1945. Prezydent policji był niezależny od władz prowincji i rejencji oraz podlegał bezpośrednio ministrowi spraw wewnętrznych. AP w Szczecinie przejęło akta policji w dwóch akcesjach w latach 1935 i 1940, które w okresie II wojny światowej ewakuowano do Ralswick na Rugii i obecnie znajdują się one w Landesarchiv w Greifswaldzie. Materiały znajdujące się obecnie w AP w Szczecinie znajdowały się w registraturze urzędu i zostały przejęte z MSW w 1957 r. (głównie akta osobowe w ilości ok. 55 tys. j.a.).