Sąd Grodzki w Żelechowie

Sąd Grodzki w Żelechowie, siedziba- Żelechów. Zakres terytorialny: gmina miejska i wiejska Żelechów z powiatu garwolińskiego (po likwidacji SGr. w Żelechowie z dniem 1.07.1949r przeszły do Sądu Grodzkiego w Sobolewie), gminy; Jarczew, Mysłów, Prawda, Stoczek Łukowski z powiatu łukowskiego (w 1949r przeszły do Sądu Grodzkiego w Łukowie). Sąd Grodzki w Żelechowie rozpoczął funkcjonowanie w 1941 r., przejął komptencje zlikwidowanego z dniem 30.12.1940r Sądu Grodzkiego w Stoczku Łukowskim. Po wyzwoleniu wznowił działalnośc w 1944r na podstawie Dekretu PKWN z 4.11.1944 (Dz. U. RP 1944 nr 11 poz.58). Zlikwidowany z dniem 1.07.1949 Rozporządzeniem Min. Spr. z dn. 3.05.1949 (Dz. U 1949 nr 28 poz.211). Instancją odwoławczą w latach 1941-1947 był Sąd Okręgowy w Siedlcach, od sierpnia 1947 do likwidacji Sąd Okręgowy w Warszawie. Funkcjonowanie sądownictwa powszechnego polskiego regulowało postanowienie wykonawcze z dnia 1 sierpnia 1940 r. do rozporządzenia z dnia 19 lutego 1940 r. o sądownictwie polskim w GG - Durchführungsvorschrift zur Verordnung vom 19 Februar 1940 über die polnische Gerichtsbarkeit im Generalgouvernement (Dz. rozp. GGP, część II, s. 411). Powyższy akt prawny wydano na podstawie rozporządzenia o odbudowie wymiaru sprawiedliwości w GG z dnia 26 października 1939 r. (Dz. rozp. GGP, s. 4). Sądy polskie były właściwe w sprawach, które nie zostały przekazane sądom niemieckim, czyli głównie rozpatrywały sprawy cywilne "byłych" obywateli II Rzeczypospolitej zamieszkałych w GG, natomiast sprawy karne sądy te rozpatrywały w przypadku przekazania ich przez sądy niemieckie. Okręgi sądów dostosowano do podziału administracyjnego GG. Zniesiono Sąd Najwyższy i sądy pracy. Sądy polskie nadal miały urzędować na podstawie polskiego prawa i ustroju sądowego, jednak władze GG zastrzegły sobie prawo do zmian. Polskie sądy powszechne funkcjonowały na podstawie rozporządzenia z dnia 19 lutego 1940 r. o sądownictwie polskim w GG (Dz.Rozp.GG nr 13, część I z 24 II 1940r.). Faktyczne rozpoczęcie działalności części z nich nastąpiło już jesienią 1939 r. (Dziennik Rozporządzeń Generalnego Gubernatora dla okupowanych polskich obszarów, nr 1 z 1939r., Rozporządzenie o odbudowie wymiaru sprawiedliwości w GG z dn. 26X1939r.). Sądy Grodzkie wznowiły po wojnie działalność w oparciu o rozporządzenie Prezydenta RP z dnia 6 lutego 1928 r. Prawo o ustroju sądów powszechnych (tekst jednolity Dz. U. RP z 1932 r. Nr 102, poz. 863 z późń. zm.). Sądy apelacyjne, okręgowe i grodzkie działały na podstawie rozporządzenia Prezydenta RP z dnia 6 lutego 1928 r. Prawo o ustroju sądów powszechnych (Dz. U. RP z 1932 r. Nr 102, poz. 863 z późń. zm.). Od dn. 1.09.1947 (Rozp. Min.Spr. Z 9.08.1947 Dz. U nr 55 poz. 302). Sądy Grodzkie w Garwolinie, Sobolewie, Żelechowie włączono w okręg SO w Warszawie (dotąd SO w Siedlcach).