Urząd Powierniczy w Poznaniu

Zespół akt Treuhandstelle Posen zawiera materiały źródłowe dotyczące bardzo ważnej dziedziny życia gospodarczego, gdyż przemysł i rzemiosło nawet w rolniczej Wielkopolsce odgrywały dużą rolę. Dla dziedziny tej charakterystyczny był przemysł rolniczo – spożywczy, budowy maszyn rolniczych, a poza tym znaczną rolę odgrywał także przemysł drzewny. Akta dotyczące handlu mówią o wymianie towarowej pomiędzy przemysłem i rzemiosłem a rolnictwem oraz między miastem a wsią. Materiały te, jakkolwiek pochodzą z czasów drugiej wojny światowej częściowo pozwalają na wysunięcie wniosków w tym zakresie w odniesieniu do okresu międzywojennego. Najbardziej wartościowe akta znajdują się w komórce zwanej Leitung /kierownictwo/. Na uwagę zasługują tam przede wszystkim sprawozdania z działalności Urzędu Powierniczego przeznaczone dla władz zwierzchnich w Berlinie. Duże znaczenie mają też zachowane protokoły z zebrań kierowników referatów głównych. Tam też znajdują się akta ogólnej natury obrazujące politykę gospodarczą na okupowanym terenie. W tym dziale znajduje się tez zbiór zarządzeń, reskryptów i okólników tak centralnych władz berlińskich, jak i własnych, wydanych przez placówkę poznańską. W referatach wydziału administracyjnego zachowało się nieco akt dotyczących ewidencji mienia polskiego, są one jednak mocno zdekompletowane. Znacznie obszerniejsze są akta spraw prawnych, wynikłych w związku z konfiskatą mienia. Można tam także znaleźć akta spraw karnych przeciw zarządcom komisarycznym z powodu popełnionych przez nich nadużyć. Wartościowe są również akta ogólniejszej natury dotyczące spraw gruntowych i hipotecznych w dziale akt prawnych. Natomiast w referacie do spraw finansowych znajdują się duże luki. Zachowały się głównie akta szczegółowe, dotyczące poszczególnych przedsiębiorstw w sprawach o spłatę pożyczek i różnego rodzaju należności pieniężnych. Akta ogólne i księgi kasowe oraz bilanse zaginęły. Materiał zastępczy znajduje się w komórce kierowniczej /Leitung/. W referacie finansowym szczególnie interesujące są spisy mienia obywateli polskich, przechowywanego w skrytkach bankowych i tam skonfiskowanego. Jest to materiał obrazujący poziom życia i zamożności różnych warstw społeczeństwa polskiego. Bardzo cenne są spisy dóbr kulturalnych znajdujących się w siedzibach właścicieli ziemskich. Zawartość akt wydziału gospodarczego można scharakteryzować łącznie, gdyż wszystkie one są jednego typu. Przede wszystkim dotyczą poszczególnych przedsiębiorstw. Obok nakazów konfiskaty znajdują się tam akta dotyczące zarządców komisarycznych, dzierżawców, nabywców i likwidatorów, akta dotyczące sytuacji prawnej i własnościowej danego przedsiębiorstwa, sprawozdania okresowe z działalności zarządców, protokoły z kontroli i rewizji przedsiębiorstw, ich oszacowania, wykazy przychodów i rozchodów, bilanse, oceny rentowności, inwentarze z natury, spisy maszyn i narzędzi pracy, opisy budynków, dane o stosunkach pracowniczych, a często także fotografie budynków i urządzeń oraz plany sytuacyjne. W wielu teczkach znajdują materiały obrazujące kontakty polskiego przemysłu i handlu w okresie międzywojennym z zagranicą. W każdym referacie wydziału B /gospodarczego/ oprócz akt szczegółowych znajdują się akta ogólne, które obrazują politykę gospodarczą okupantów odnośnie danej branży jak na przykład rzemiosła, handlu itp.