Naczelne Prezydium Prowincji Górnośląskiej w Opolu
- Oberpräsidium der Provinz Oberschlesien Oppeln
- Supreme Presidium of the Province of Upper Silesia
Extent and Medium
1245 files
Biographical History
Zarządzeniem z dnia 30 kwietnia 1815 roku na terenie Niemiec utworzono następujące prowincje: Prusy, Prusy Zachodnie, Brandenburgia, Pomorze, Śląsk i Poznań. W roku 1919 podzielono Prowincję Śląską na dwie: Prowincję Górnośląską z Rejencją Opolską i siedzibą władz prowincji w Opolu oraz na Prowincję Dolnośląską z rejencjami w Legnicy i Wrocławiu z siedzibą we Wrocławiu. Prowincja Górnośląska objęłą teren obecnego województwa opolskiego bez powiatów: brzeski i namysłowski, zaś z terenów województwa katowickiego powiaty: lubliniecki, bytomski, katowicki, toszecko-gliwicki, pszczyński, rybnicki i zabrzański. Zmiany terytorialne prowincji nastąpiły w 1923 roku, w związku z podziałem Górnego Śląska po przeprowadzonym plebiscycie, w wyniku III powstania śląskiego i decyzją Rady Ambasadorów. Obok ustawy, która powoływała instytucję Naczelnego Prezydium Prowincji-ogłoszono dnia 31. 12.1925 roku Instrukcję dla Naczelnych Prezydentów Prowincji. Instrukcja określała szczegółowo zakres czynności i obowiązków tejże instytucji. Zakres działania dotyczył nie tylko spraw prowincji, ale także jednego okręgu rejencyjnego. Ogólny nadzór nad zarządami rejencji i innych instytucji na terenie prowincji (nad prowincjonalnymi dyrekcjami podatkowymi, nad pracami Generalnej Komisji dla regulacji spraw uwłaszczeniowych). Był on również komisarzem dla prowincjonalnych sejmików krajowych oraz sprawował nadzór nad związkami prowincjonalnymi. Po wygaśnięciu Konwencji Genewskiej w 1937 roku powrócono do dawnej koncepcji jednej prowincji Śląskiej. W roku 1940 ponownie utworzono prowincję Górnośląską dla przeprowadzenia określonych zadań mających na celu zintegrowanie Górnego Śląska i terenów wcielonych do III Rzeszy. Na czele prowincji stał Naczelny Prezydent Prowincji, zastępca. Funkcjonowało biuro prezydialne z szeregiem wydziałów i referatów. [Na podstawie wstępu do inwentarza, oprac. Kazimierz Różanowski, Opole]
Scope and Content
I Sprawy ogólno-organizacyjne: organizacja wewnętrzna prowincji, obsada stanowisk, wizytacje władz nadrzędnych, stosunki polsko-niemieckie, umowy graniczne, referendum, wybory do parlamentu i władz komunalnych 1920-1937 (56 j.a.), II Sprawy polityczne: ogólne, konsularne, urzędy ds.mniejszości narodowych, ruch polski na Górnym Śląsku, dwujęzyczność w urzędach i instytucjach, napady na Niemców, napady na Polaków, szkoły niemieckie na Górnym Śląsku, szkoły polskie w Niemczech, niemieckie związki w Poznaniu i na Pomorzu, sprawy autonomii, sprawy dotyczace Polski, organizacje i związki, sprawy kulturalne, sprawy wyborcze, prasa, sprawy mniejszości narodowych, polsko-niemieckie stosunki gospodarcze, umowy gospodarcze, przemysł i handel, zatrudnienie i płace, strajki, bezpieczeństwo i ochrona granic 1820-1938 (1014 j.a.), III Doraźna pomoc techniczna 1919-1930 (1 j.a.), IV Sprawy komunalne: ogólne, obsada personalna urzędów obwodowych, likwidacja obwodów dworskich, kasy oszczędnościowe, ubezpieczenia, sejmiki powiatowe 1844-1934 (53 j.a.), V Rolnictwo i leśnictwo: sprawy ogólne, ochrona środowiska, obrót ziemią, sprawy osiedleńcze, podatkowe, obrót zwierzętami 1919-1934 (58 j.a.), VI Ochrona pomników przyrody 1922-1934 (9 j.a.), VII Budowa dróg i mostów 1928-1934 (3 j.a.), VIII Ubezpieczenia 1920-1935 (14 j.a.), IX Opieka społeczna: fundacje dla biednych, ochrona zdrowia, szpitale, apteki, szkoły elementarne 1850-1933 (29 j.a.), X Akta personalne 1922-1941 (3 j.a.), XI Sprawy paszportowe mniejszości 1928-1930 (1 j.a.), Anglicy na Górnym Śląsku 1923-1924 (1 j.a.), Zwalczanie agitatorów i wydawnictw komunistycznych 1924-1925 (1 j.a.), przes.1674/2011: spis akt głównych b.d. (1 j.a.), nab.6649/2012: informacje o działalności polskich towarzystw 1924-1927 (1 j.a.)
Archivist Note
Selected by Agnieszka Wasiak from database SEZAM.
Rules and Conventions
EHRI Guidelines for Description v.1.0