Rejonowy Urząd Likwidacyjny w Częstochowie

Dekret o majątkach opuszczonych i porzuconych z dnia 2 marca 1945 roku powołał do życia Tymczasowy Zarząd Państwowy (Dz.U. RP Nr 9, poz. 45). Celem Tymczasowego Zarządu Państwowego było sprawowanie opieki nad opuszczonym i porzuconym majątkiem ruchomym lub nieruchomym oraz postępowanie dotyczące przywrócenia posiadania majątku opuszczonego na wniosek jego byłego właściciela. Tymczasowy Zarząd Państwowy Inspektorat na miasto i powiat częstochowski w Częstochowie powstał już w marcu 1945 roku. Natomiast z dniem 14 kwietnia 1945 roku Inspektorat został przekształcony w Ekspozyturę Tymczasowego Zarządu w Częstochowie, po protokolarnym przejęciu akt dotyczących zarządu majątku opuszczonego i porzuconego z referatu powierniczego przy Starostwie Grodzkim Częstochowskim oraz z referatu powierniczego przy Starostwie Powiatowym Częstochowskim. Ekspozytura obejmowała swoim działaniem obszar miasta Częstochowy i powiatu częstochowskiego, w skład ostatniego wchodziły 23 gminy: 1/Dźbów, 2/Grabówka, 3/Kamyk, 4/Kamienica Polska, 5/Kłobuck, 6/Kuźniczka, 7/Krzepice, 8/Miedźno, 9/Mykanów, 10/Lipie, 11/Olsztyn, 12/Opatów, 13/Panki, 14/Poczesna, 15/Popów, 16/Potok Złoty, 17/Przystajń, 18/Przyrów, 19/Rędziny, 20/Rększowice, 21/Wancerzów, 22/Węglowice, 23/Wrzosowa. Biuro urzędu podzielone było na następujące referaty: Ogólny, Finansowy, Nieruchomości, Ekonomiczny, Ruchomości i Prawny. Następny Dekret z 8 marca 1946 roku przekształcił tymczasowe zarządy państwowe w urzędy likwidacyjne (Dz.U. RP Nr 13, poz. 87). Od tego czasu działała Delegatura Okręgowego Urzędu Likwidacyjnego w Kielcach z siedzibą w Częstochowie. Jednocześnie został poszerzony teren działania urzędu o powiat włoszczowski oraz zmieniona jego struktura. Powstały następujące działy: Ogólny z Referatem Administracyjnym i Referatem Rachunkowo-Kasowym, Ewidencyjno-Szacunkowy, Powierniczy i Prawny. Dalsza reorganizacja urzędu miała miejsce w 1949 roku (Rozporządzenie Ministrów Skarbu i Ziem Odzyskanych z dnia 23 grudnia 1948 roku o zakresie działania i organizacji urzędów likwidacyjnych, Dziennik Ustaw RP Nr 62, poz. 485), kiedy to Okręgowy Urząd Likwidacyjny Delegatura w Częstochowie otrzymał nazwę Rejonowy Urząd Likwidacyjny w Częstochowie. Po raz trzeci została zmieniona liczba działów, nazwy, struktura wewnętrzna poszczególnych komórek organizacyjnych oraz ich kompetencje. W 1949 roku RUL w Częstochowie posiadał następujące działy: Ogólny, Likwidacyjny i Egzekucyjny, a do kompetencji Rejonowego Urzędu należało: zabezpieczenie majątku do czasu przejęcia pod zarząd państwowy, orzecznictwo o przepadku, zbywanie nieruchomości, kontrola, ustalanie nakładów i dokonywanie rozliczeń z osobami fizycznymi, którym przywrócono posiadanie, ujawnianie w rejestrach publicznych faktu przejęcia majątku na skarb państwa. Z dniem 2 stycznia 1950 roku RUL w Częstochowie został podporządkowany Okręgowemu Urzędowi Likwidacyjnemu w Katowicach. W styczniu 1951 roku, w wyniku Zarządzenia Ministra Finansów z dnia 9 grudnia 1950 roku w sprawie zniesienia oraz zmian okręgowych i rejonowych urzędów likwidacyjnych, Rejonowy Urząd Likwidacyjny w Częstochowie zakończył swoją działalność. Akta po RUL w Częstochowie dotyczące pow. włoszczowskiego zostały przejęte przez Rejonowy Urząd Likwidacyjny w Kielcach, natomiast akta dotyczące powiatu i miasta Częstochowy przejął Rejonowy Urząd Likwidacyjny w Tarnowskich Górach. Urzędy likwidacyjne zostały ostatecznie rozwiązane 30 czerwca 1951 roku i zgodnie z uchwałą Rady Ministrów z dnia 17 marca 1951 roku wydziały finansowe prezydiów powiatowych rad narodowych oraz rad narodowych miast stanowiących powiaty przejęły zakres działania i akta urzędów likwidacyjnych w granicach swojej właściwości terytorialnej (Uchwała Nr 223 Rady Ministrów z dnia 17 marca 1951 roku Instrukcja Nr 14 w sprawie terminu zniesienia okręgowych i rejonowych urzędów likwidacyjnych, Monitor Polski A 28, poz.358). Akta po Rejonowym Urzędzie Likwidacyjnym w Częstochowie przejął Wydział Finansowy Prezydium Powiatowej Rady Narodowej w Częstochowie.