Oberpräsidium der Provinz Schlesien zu Breslau
- Naczelne Prezydium Prowincji Śląskiej we Wrocławiu
History
Po przejściu pod panowanie pruskie ustrój administracyjny Śląska uległ gruntownym przeobrażeniom. Już w 1741r. na zagarniętych ziemiach Dolnego i Środkowego Śląska władze pruskie przystąpiły do wprowadzania administracji na wzór pozostałych swych prowincji. Utworzono wówczas dwie Kamery Wojenne i Domen (Kreis - und Domänen - Kammer) z siedzibami we Wrocławiu i Głogowie, dla departamentów wrocławskiego i głogowskiego. Kamery stanowiły naczelną władzę administracyjną na podległym sobie terenie. Do ich kompetencji należały sprawy wojskowe, policyjne, podatkowe, zarząd dóbr państwowych (domen) i lasów państwowych. W wyniku układu zawartego z Austrią we Wrocławiu w czerwcu 1742 r. Prusy objęły w posiadanie także Górny Śląsk, który podporządkowano Kamerze Wrocławskiej. W początkach XIX wieku, w wyniku reform ministrów Hardenberga i Steina, nastąpiła reorganizacja administracji pruskiej. Podstawą organizacji nowych władz administracyjnych stał się edykt królewski z 16 XII 1808 r., który zapoczątkował reformy w tej dziedzinie. Teren państwa pruskiego podzielono na prowincje, te zaś na okręgi rejencyjne. Jedną z prowincji stanowił Śląsk. Na czele prowincji stanął naczelny prezes (Oberpräsident), a na czele okręgu rejencyjnego - prezes rejencji (Regierungspräsident). Naczelnemu prezesowi powierzono trzy zasadnicze funkcje: wykonawczą, kontrolną i opiniodawczą. Po kongresie wiedeńskim podjęto w Prusach dalsze reformy. Na mocy ustawy z dnia 30 IV 1815 r. podzielono państwo na 10 prowincji. Rozporządzeniem z dnia 23 X 1817 r. powołano dla każdej prowincji kolegium szkolne (Provinzialschulkollegium). W dniu 31 XII 1825 r. władze pruskie wydały nową instrukcję regulującą zakres działania naczelnych prezesów i nadającą im większe uprawnienia administracyjne. Do dotychczasowych obowiązków doszedł nadzór nad dyrekcją podatków, nad Komisją Generalną do spraw regulowania stosunków na wsi i nad sprawami bezpieczeństwa. Otrzymali prawo ingerencji w sprawy sporne miedzy instytucjami, które bezpośrednio podlegały władzom resortowym, jeśli nie dotyczyły one spraw technicznych. Uznano ich także za instytucję wyższą w stosunku do rejencji. Na mocy zarządzenia z 26 XI 1873 r. utworzono w ramach urzędu Naczelnego Prezydium Prowincji Śląskiej we Wrocławiu "Zarząd Regulacji Rzeki Odry". Do roku 1883 naczelny prezes był równocześnie prezesem rejencji znajdującej się w jego siedzibie. Ustawa z 1883 r. funkcje te rozdzieliła. W 1932 r. zlikwidowano kolegia szkolne i włączono je bezpośrednio do urzędu naczelnego prezesa jako Wydział do Spraw Szkolnictwa Średniego (Abteilung für Höheres Schulwesen). W 1933 r. utworzono Wydział Kultury Rolnej (Landeskulturamt). W tym też czasie we Wrocławiu rozpoczęła działanie Komisja Cen (Preisbildungsstelle), do której zadań należało ustalanie cen na towary i usługi. W okresie hitlerowskim naczelny prezes prowincji był równoczesnie gauleiterem. W ciągu niespełna 140 lat działalności urzędu naczelnego prezesa we Wrocławiu, obszar terytorialny podległej mu prowincji ulegał kilkakrotnym zmianom. Od momentu utworzenia w 1808 r. aż do końca pierwszej wojny światowej prowincja śląska obejmowała cały Śląsk pruski. Poczatkowo dzieliła się na dwa okregi rejencyjne : wrocławski, legnicki. Rejencji Wrocławskiej podlegał Śląsk Średni i Górny, zaś Rejencji Legnickiej - Śląsk Dolny. Po utworzeniu w 1815 r. odrebnej rejencji dla Górnego Śląska z siedzibą w Opolu, prowincja Śląska dzieliła się na trzy okręgi rejencyjne (w l. 1815-1820) istniał na Śląsku czwarty okręg rejencyjny z siedzibą w Dzierżoniowie. W 1919 r. w zwiazku z utworzeniem odrębnej prowincji górnoślaskiej, jej zasięg terytorialny zmniejszył się do Śląska Środkowego i Dolnego. W 1936 r. prowincję górnośląską skasowano, a jej teren podporządkowano Naczelnemu Prezydium we Wrocławiu. W okresie II wojny światowej ponownie utworzono odrębną prowincję górnośląską - z siedzibą w Katowicach i włączono do niej Rejencję Opolską. W okresie, gdy prowincja śląska nie obejmowała Górnego Śląska, nosiła oficjalną nazwę prowincji dolnośląskiej. Siedzibą prezesa prowincji śląskiej (dolnośląskiej) był zawsze Wrocław.
Rules and Conventions
EHRI Guidelines for Description v.1.0
Sources
Sezam database