Amtsgericht Leipe

Na obszarze wcielonych do III Rzeszy ziem polskich niemieckie władze wprowadziły nowy podział administracyjny, utworzono m.in. Okręg Prusy Zachodnie (Reichsgau Westpreussen), którego nazwę przemianowano 2.11.1939 r. na Okręg Gdańsk-Prusy Zachodnie (Reichsgau Danzig-Westpreussen). Zajmował on powierzchnię 25 705 km? i dzielił się na trzy rejencje: gdański, kwidzyński i bydgoski. Rejencja (Regierungsbezirk) z kolei dzieliła się na powiaty wiejskie - Landkreis i miejskie (ziemskie) - Stadtkreis oraz gminy. Powiat lipnowski (Landkreis Leipe) włączono do rejencji kwidzyńskiej (Regierungsbezirk Marienwerder). Na terenach wcielonych w 1939 r. do Rzeszy Niemieckiej wprowadzono niemieckie sądownictwo, oparte na ustawie o ustroju sądownictwa (Gerichtsverfassungsgesetzt) z 27.01.1877 r. Mocą tej ustawy sądami I instancji były sądy obwodowe (Amtsgericht). Wydane później rozporządzenie z 13.06.1940 r. o ustroju sądów na przyłączonych terenach wschodnich oraz rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości Rzeszy z 26.11.1940 r. doprowadziły do formalnego wprowadzenia ustroju sądowego, ujednoliconego z systemem sądownictwa w III Rzeszy. Sąd Obwodowy w Lipnie podlegał i działał w ramach Sądu Krajowego w Toruniu (sąd II instancji - Landgericht Thorn). Sądy obwodowe na terenach włączonych rozpatrywały sprawy cywilne oraz karne. Właściwość karna sądów obwodowych obejmowała wyrokowanie w sprawach o mniejszym wymiarze kary, obejmujących przekroczenia, wykroczenia i przestępstwach, zagrożone wyrokiem do 5 lat więzienia lub obozu karnego. Prócz tego stosowano areszt, kary grzywny, utratę praw publicznych, zakaz zajmowania stanowisk. W dziedzinie prawa cywilnego kompetencje sądów obwodowych obejmowały sprawy majątkowe, o ile wartość majątku nie przekraczała 300 marek, sprawy sporne między pracodawcą, a pracownikami, sprawy sporne, będące wynikiem umów o najem, wynikłe ze szkód, pretensje cywilno-prawne, prowadzenie rejestrów handlowych, towarzystw, statków i innych; prowadzenie spraw spadkowych; prowadzenie ksiąg hipotecznych. Sądy te właściwe były także w sprawach dla nieletnich. Sąd obwodowy rejestrował także testamenty oraz rozstrzygał sprawy spadkowe i opiekuńcze. Nie udało się ustalić dokładnej daty powołania Sądu Obwodowego w Lipnie, choć zachowane z tego okresu akta wskazują, że funkcjonował on już w grudniu 1939 r. Terenem działania Sądu Obwodowego w Lipnie był powiat lipnowski w jego ówczesnych granicach i obejmujący gminy Bobrowniki, Chalin (Dobrzyń nad Wisłą), Czernikowo, Dobrzejewice, Kikół, Ligowo, Lipno, Mazowsze, Nowogród, Osówka, Skępe (Narutowo), Szpetal, Tłuchowo oraz Wielgie. W dniach 21-23.01.1945 r. powiat lipnowski został wyzwolony spod okupacji niemieckiej.